چهار عامل مهم در جوجه کشی

جوجه کشی فرایندی بسیار حساس و در عین حال نشاط بخش می باشد که چهار فاکتور اصلی دارد. در واقع برای موفقیت در این زمینه چهار عامل دخیل می باشند که هر کدام از آنها اهمیت بالایی دارند. این چهار فاکتور اصلی شامل تخم نطفه دار ، محیط جوجه کشی ، دستگاه جوجه کشی و شخص کاربر می باشند. برای رسیدن به بالاترین راندمان ممکن در جوجه کشی تمامی این چهار عامل باید به بهترین شکل ممکن رعایت شوند. در غیر اینصورت کاربر نمی تواند به نتایج مثبت و مطلوب دست پیدا کند. در این نوشتار مطالبی کامل در رابطه با عوامل مؤثر بر جوجه کشی بیان کرده ایم تا کاربر با رعایت این اصول به بیشترین راندمان ممکن برسد.

تخم نطفه دار چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

اولین قدم در جوجه کشی تهیه تخم نطفه دار می باشد که شخص پرورش دهنده بر اساس نیاز تخم نطفه دار را یا خرید می کند و یا از تخم های نطفه دار گله خود استفاده میکند. برای تبدیل تخم نطفه دار به جوجه ، کیفیت تخم ، زمان تولید ، شکل و اندازه آن بسیار مهم می باشند. حداقل ۲۴ ساعت از زمان تولید تخم نطفه دار باید سپری شود تا بتوان برای جوجه کشی موفق از آن استفاده کرد. لذا بلافاصله بعد از تخم گذاشتن پرنده مولد ، تخم آن را برای جوجه کشی استفاده نکنید. همچنین از مدت زمان تولید تخم نطفه دار نباید سه روز گذشته باشد. دقت داشته باشید که بعد از سه روز به ازای هر روز اضافه به شدت از قدرت باروری تخم نطفه دار و احتمال تبدیل شدن آن به جوجه کاسته میشود. در صورتی که تخم نطفه دار کهنه باشد در جوجه کشی یا کلا نطفه در درون آن رشد نمیکند و یا تا مراحلی رشد میکند ، ولی به دلیل نداشتن انرژی لازم کاملا به جوجه تبدیل نمیشود. بسیاری از پرورش دهندگان در پایان جوجه کشی با شکستن تخم ها متوجه میشوند که جوجه تا مراحلی رشد کرده و سپس تلف شده است. یکی از دلایل این امر ضعیف بودن جنین در داخل تخم می باشد که در اثر کهنه بودن تخم نطفه دار ایجاد میشود.

اندازه و شکل تخم نطفه دار

یکی دیگر از موارد بسیار مهم در انتخاب تخم نطفه دار ، شکل آن است. در واقع تخم نطفه دار باید شکل طبیعی داشته و اندازه آن زیاد بزرگ و یا زیاد کوچک ، بیش از حد گرد و یا بیش از حد مخروطی شکل نباشد. پوسته تخم باید سالم و هر نوع شکستگی وترک خوردگی مویی در آن مشاهده نشود. اگر مجبور به خرید تخم نطفه دار هستید ، آن را به صورت حضوری و از فواصل نزدیک خرید کنید. خرید پستی تخم نطفه دار و از فواصل دور باعث میشود که در حین جایجایی و انتقال ، به کیسه هوایی تخم آسیب وارد شود. اگر از تخم های نطفه دار گله خود می خواهید برای جوجه کشی استفاده کنید ، باید تعداد کافی پرنده نر در بین گله وجود داشته باشند. بهترین ضریب تعداد نر به ماده ، دو به سه یا یک به سه است. بدین معنی که به ازای هر سه قطعه پرنده ماده ، حداقل یک پرنده نر و حداکثر دو پرنده نر در گله موجود باشد. تعداد کم باعث میشود که قدرت باروری تخم نطفه دار بسیار پایین باشد و تعداد زیاد پرنده نر در گله موجب درگیری بین پرنده های نر میشود که بر اثر استرس به وجود آمده در پرنده باز هم کیفیت تخم نطفه دار کاهش پیدا میکند. سن پرنده ها و بیماری های عفونی نیز در کیفیت تخم نطفه دار تأثیر گذار می باشند. لذا گله مولد و تخم گذار باید سالم و جوان باشد.

نگه داری و انبار تخم نطفه دار قبل از جوجه کشی

تا زمان قرار دادن تخم نطفه دار در درون دستگاه ، باید به خوبی از آنها محافظت شود. تخم نطفه دار باید هر دو الی سه ساعت و حداقل روزی یکبار چرخیده شود. زیرا در صورت ثابت ماندن ، نطفه به پوسته داخلی تخم چسبیده میشود. در این شرایط نطفه انرژی لازم برای رشد و بزرگ شدن را از دست داده و تلف میشود. دمای محل انبار و ذخیره تخم های نطفه دار باید بین ۱۸ الی ۲۰ درجه و رطوبت آن بین ۵۰ الی ۵۵ درصد باشد. همچنین این محل باید تمیز و عاری از هر نوع آلودگی باشد. لذا تخم نطفه دار را در محل لانه پرندگان ذخیره نفرمایید. توجه داشته باشید که قبل از جوجه کشی تخم های نطفه دار باید در دمای اتاق (۲۵) درجه قرار بگیرند و سپس وارد دستگاه جوجه کشی با دمای بالاتر شوند. در غیر اینصورت به نطفه شوک دمایی وارد شده و باعث تضعیف آن میگردد.

محیط جوجه کشی چه ویژگی باید داشته باشد؟

دومین فاکتور اصلی بر راندمان جوجه کشی محیط آن است. دستگاه جوجه کشی باید در محیطی تمیز و با آب و هوای مطلوب قرار بگیرد. توجه داشته باشید که تمامی دستگاه های جوجه کشی در دنیا ، به نحوی ساخته میشوند که بتوانند دما و رطوبت را افزایش دهند. بنابراین دما و رطوبت محیط دستگاه جوجه کشی اهمیت بالایی در تنظیم صحیح و دقیق آن دارند. برای جوجه کشی از تمامی پرندگان اهلی و زینتی به جز شتر مرغ ، بهترین میزان دمای اتاق دستگاه جوجه کشی ، ۲۰ الی ۲۴ درجه سانتی گراد است. همچنین رطوبت محیط نیز باید بین ۵۰ الی ۵۵ درصد باشد. در این شرایط دستگاه جوجه کشی می تواند بسیار دقیق تر در داخل دستگاه دما و رطوبت را تنظیم کند. شایان ذکر است که تقریبا تمام فرایند جوجه کشی به دما و رطوبت مناسب نیاز دارد. بنابراین با تنظیم دقیق دما و رطوبت ، میزان موفقیت در این امر نیز به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. علاوه بر این محیط جوجه کشی باید بدون آلودگی باشد تا عوامل میکروبی به داخل تخم نفوذ پیدا نکنند. توصیه میشود دستگاه جوجه کشی را به هیچ وجه در محل پرورش طیور قرار ندهید و آن را در اتاق جداگانه با تهویه کافی قرار دهید. تهویه هوای محیط جوجه کشی برای تأمین اکسیژن کافی در جوجه کشی مهم می باشد. لذا محل قرار گیری دستگاه جوجه کشی باید از تهویه مناسب برخوردار باشد. همچنین دستگاه را در مکان های شلوغ و پر سر و صدا و یا محل تردد ماشین آلات حمل نقل نباید قرار داد. در برخی از مناطق در فصل جوجه کشی دمای هوا مخصوصا در طول شب به شدت کاهش پیدا میکند. لذا کاربر باید از وسایل گرمایشی مناسب برای گرمایش اتاق جوجه کشی تا دماهای نزدیک به ۲۵ درجه استفاده کند. وسیله گرمایشی باید دودکش دار بوده و غلظت اکسیژن اتاق جوجه کشی را کاهش ندهد.

دستگاه جوجه کشی چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

برای رسیدن به حداکثر راندمان ، دستگاه جوجه کشی نقش مهمی را ایفا میکند. در واقع دستگاه جوجه کشی تمامی شرایط لازم برای تبدیل تخم نطفه دار به جوجه را فراهم می نماید. این شرایط شامل دما و رطوبت لازم ، چرخش به موقع و تهویه کافی می باشند. از این رو دستگاه جوجه کشی دارای سیستم های متفاوتی برای تأمین این شرایط است. اما هر جعبه ای نمی تواند دستگاه جوجه کشی باشد. دستگاه جوجه کشی باید از تمامی جهات نظیر جنس بدنه ، نوع سنسور دما و رطوبت ، سیستم چرخشی و تهویه ، نوع شانه ها و نوع کنترلر به قطعات بسیار عالی مجهز گردد. جوجه کشی معمولا نیاز به رطوبت و دماهای بالا دارد. دما و رطوبت بالا محیط بسیار مناسبی برای رشد انواع باکتری ها و قارچ ها است و بدنه های فلزی به سرعت در این شرایط پوسیده شده و زنگ میزنند. بنابراین بدنه دستگاه جوجه کشی باید ضد زنگ و آنتی باکتریال باشد تا عمر دستگاه طولانی و راندمان آن بالا باشد. سنسور دستگاه هر چقدر قوی تر باشد ، دما و رطوبت به دقت در داخل دستگاه تنظیم خواهند شد. سنسورهای دیجیتالی SHT و نسل سوم آنها بهترین نوع سنسور برای دستگاه جوجه کشی میباشند. علاوه بر این موارد سیستم تهویه اصولی و موتور چرخشی قوی لازمه دستگاه جوجه کشی با کیفت هستند. اگر می خواهید از انواع پرندگان جوجه کشی نمایید ، دستگاه مد نظر شما باید شانه های همه کاره داشته باشد تا به راحتی تمامی تخم های ریز و درشت را بتوانید در درون آن قرار دهید. فراموش نکنید که برد دستگاه نیز اهمیت بالایی در کارکرد آن دارد. هر چه تکنولوژی به کار رفته در آن پیشرفته باشد ، عملکرد کنترلر دستگاه نیز بالا خواهد بود. توصیه می شود که در زمینه خرید دستگاه جوجه کشی هیچ وقت ، کیفیت را فدای قیمت نفرمایید. افراد حرفه ای که دنبال راندمان بالا در جوجه کشی هستند معمولا از دستگاه های پیشرفته و گران قیمت در این زمینه استفاده میکنند.

‎

تأثیر کاربر دستگاه جوجه کشی در راندمان آن

‎

به وظایف کاربر در زمان قبل از جوجه کشی (تهیه و انبار تخم نطفه دار)
اشاره کردیم. در حین جوجه کشی نیز کاربر به عنوان عامل مستقیم در کنترل
دستگاه و نظارت بر آن نقش مهمی در راندمان دستگاه دارد. در ابتدا کاربر
باید تخم های نطفه دار را تمیز و ضدعفونی نماید تا هیچ نوع آلودگی بر روی
سطح تخم ها باقی نماند. دستگاه جوجه کشی نیز باید تمیز و فاقد هر نوع
آلودگی باشد. قبل از جوجه کشی دستگاه باید کنترل و تست شود تا از صحت
عملکرد قسمت های مختلف آن اطمینان حاصل گردد. بعد از قرار دادن تخم های
نطفه دار در درون دستگاه و تنظیم آن ، فرایند جوجه کشی شروع میشود. کاربر
باید بسته به نوع تخم نطفه دار ، میزان دقیق دما و رطوبت را بر روی کنترلر
دستگاه تنظیم کند. نطفه سنجی یکی از وظایفی مهمی است که در هفته دوم جوجه
کشی باید از طرف کاربر صورت بگیرد. با این کار تخم های بدون نطفه و یا تخم
هایی که نطفه در آنها زنده نیست ، مشخص شده و از فرایند جوجه کشی حذف
میشوند. در غیر اینصورت تخم در داخل دستگاه گندیده و گازهای خفه کننده و
آلودگی به وجود می آورد که سلامت سایر تخم ها را به مخاطره می اندازد.

کاربر باید در زمان هچر چرخش شانه ها را متوقف کند و شرایط هچر را تنظیم
نماید. در این زمان باز کردن درب دستگاه به هیچ عنوان توصیه نمیشود. زیرا
باعث آهکی شدن تخم ها و آسیب دیدن جوجه در داخل آن میشود. همچنین تا ۲۴
ساعت از زمان بیرون آمدن جوجه ها ، کاربر نباید آنها را از داخل دستگاه
خارج کند و به آنها آب و دان بدهد.